-
1 fossa
ae f. [ fodio ]1) ров (fossam ducere, facere, fodere, deprimere Cs, L etc.); яма Lcr, L, T; канава, водоотводный канал V2) русло (f. Rheni C)4) ( sensu obsceno) Pt, Priap, J = cunnus 1. -
2 praecipito
āvī, ātum, āre [ praeceps ]1) низвергать, сбрасывать, сталкивать (aliquem ex equo L, muro Cs и de muro Hirt, in fossam Cs; ex altissimo dignitatis gradu C); опрокидывать ( aliquem super lectum Pt)p. se ( или praecipitari) de turri L — броситься с башни2) ввергать в бедствия ( rem publicam L); перен. разрушать, подрывать ( spem O)3) устранять, прекращать ( moras V)4) торопить, ускорять (curae praecipĭtant V; p. cursum J)consilia praecipitata Q — наспех составленные планы, необдуманные решения5) низвергаться, падать (praecipitantem impellere C; aqua praecipĭtat ex montibus C);бросаться ( in fossam L)6) склоняться к закату ( sol praecipitans C); тж. med.-pass. близиться к концу, быть на исходе (hiems praecipitat Cs; praecipitata nox O)aetate praecipitata Matius ap. C — на склоне лет8) гибнуть, рушиться ( res publica praecipitans C)9)а) быстро устремляться (ad exitium C)dum p. potestas (sc. est) V — пока ещё есть возможность спешитьб) попадать ( in insidias L)10) выводить из равновесия, увлекать ( furor mentem praecipitat V)11) низко нагибать ( palmitem Col) -
3 cantherius
canthērius, ī m.1) мерин, презр. кляча Cato, Vr, C etc.minime sis cantherium in fossam (sc. demit te) погов. L — смотри, не попади с лошадью в яму, т. е. действуй осмотрительнее2) с.-х. тычина, жердь (для подвязывания виноградных лоз) Col3) преим. pl. стропила Vtr4) станок для больных лошадей Veg -
4 circumjicio
circum-jicio, jēcī, jectum, ere [ jacio ]1) бросать со всех сторон, метать отовсюдуc. (v. l. circumagere) hastam in venientem hostem L — забрасывать копьями приближающегося противникаc. multitudinem hominum moenibus Cs — окружить стены множеством людейc. custodes T — расставить кругом стражей2) набрасывать, накидыватьpallium superne c. Ap — носить плащ внакидку3) med.-pass.anguis circumjectus est aliquid C — змея обвилась вокруг чего-л.4) окружать ( aliquid aliquā re)c. vallum L — насыпать кругом вал, обнести валомc. fossam alicui rei L — обнести (окружить) рвом что-л -
5 compleo
com-pleo, ēvī, ētum, ēre1)а) наполнять (aliqua re, реже alicujus rei Pl, fossam sarmentis Cs; favos melle Tib)loca camporum cursu c. Lcr — мчаться по полям во всех направленияхorbem luna complet Tib и lunae se cornua lumiue complent V — на ступило полнолуние2) заливать, освещать ( sol complet cuncta sua luce C)3) воен. комплектовать, формировать, пополнять (legiones, classem, navigia militibus Cs)6) внушать, преисполнять (aliquem bona spe Cs, gaudio C, taedio Q; cuncta pavore QC)7)а) выполнять, совершать, завершать, оканчивать ( beatissimam vitam C)б) прожить ( centum annos C)c. sua tempora или sua fata O — закончить свою жизньhis rebus completis Cs (v. l.) — совершив этоannuus exactis completur mensibus orbis V — протекли месяцы, и годичный круг завершается, т. е. год обежал полный круг месяцев8) исполнять ( summam promissi sui C); pass. исполняться, оправдываться (completur in me hoc proverbium Hier)9) занимать (murum, sc. militibus или defensoribus Cs)10) оплодотворять ( aliquam Lcr)corpus suum c. Pl или pass. compleri Eccl — забеременеть -
6 confundo
cōn-fundo, fūdī, fusum, ere1) лить, вливать ( cruorem in fossam H); сыпать ( aliquid per foramina mūri Sil)2) распределять (aliquid in и per totam orationem C; vis toto confusa mundo C)3) сливать, смешивать, соединять (aliquid cum re aliqua C etc. и aliquid rei alicui O etc.)c. aliquid arenti ramo olivae O — смешивать что-л. сухой веткой оливы4) сочетать, объединять (vera cum falsis C; duos populos in unum L)oratio confusa a pluribus C — речь, сочинённая многимиc. proelium cum aliquo H — вступать в борьбу с кем-л.5) перемешивать, приводить в беспорядок, смять (signa et ordines peditum et equitum L); перепутывать ( fas nefasque O)c. foedus V — нарушить договорc. ora (или notas oris) QC — изменить, исказить черты лицаferro adversos vultūs c. Lcn — наносить обезображивающие раны мечом прямо в лицо6)а) сбивать с толку, запутывать, смущать (animos audientium L; aliquem similitudine nominum PM)non ira solum, sed etiam pudore confusus QC — покрасневший не только от гнева, но и от стыда -
7 duco
dūco, dūxī, ductum, ere1) водить, вести (aliquem secum Pl; aliquem intro ad aliquem Ter; equum loro L; iter ducit ad urbem O)d. choros H — водить хороводыd. funera, pompam O (exsequias PM) — следовать в похоронной процессииd. aliquem ad mortem C — вести кого-л. на казньse d. ad aliquem Pl — отправиться к кому-л.d. curru aliquem victorem H — везти кого-л. как победителя в колесницеd. originem ab aliquo H — вести свой род от кого-л.Janus, quod ab eundo nomen est ductum C — Янус, имя которого произведено от глагола ire2)а) воен. вести за собой ( exercitum ab Allobrogibus in Segusiavos Cs); предводительствовать, командовать (d. primum pilum Cs)d. ordinem Cs — командовать центурией3) стоять во главе, быть главным (первым) (d. familiam C; d. classem disci pulorum Q)4) проводить (aquam per fundum alicujus C; fossam Cs, L; vallum Cs, L; sulcum Col; lineam, orbem Q); прокладывать ( viam L)5)а) производить, выделывать, создавать (vivos de marmore vultus V; ocreas argento V; effigiem alicujus aere Ap)latĕres d. Vtr — изготовлять кирпичиб) слагать, сочинять (epos H; versūs, carmina O)6)а) тянуть, вытягивать, протягиватьd. vaginā ferrum O (ensem Sil) — извлекать меч из ноженdiversa bracchia d. V — широко раскинуть (распростереть) рукиd. remos O — работать вёслами, грестиnunc volucrem laqueo, nunc piscem d. hamo O — ловить то птицу силками, то рыбу удочкойб) затягивать, стягивать ( frena manu O): втягивать, вдыхать (spiritum naribus Vr и per fauces Sen; aĕrem и animum spiritu C — ср. 15.)vitam et spiritum d. aliquā re C — жить и дышать благодаря чему-л.d. ilia H — тяжело дышатьв) тянуть, вынимать ( sortes C)sorte duci C, V, T, Su — быть вытянутым по жребиюd. sanguinem PM — пускать кровьd. alvum CC — очищать кишечникd. pocula Lesbii H — пить лесбосское виноd. fletum Prp — испустить стонlongas in fletum d. voces V — жалобно ныть ( о филине)г) притягивать ( magnes ducit ferrum Prp); стягивать, морщить, кривить (ōs C; vultūs M); тянуть, тащить (capellam V; navem per adversas undas O); тянуть, затягивать (d. rem in noctem, bellum in hiemem Cs)tempus d. C, Nep — стараться выиграть времяverba longā morā d. Prp — растягивать словаdiem ex die d. Cs — откладывать со дня на деньd. aliquem Ter, Prp, Cs — томить кого-л. постоянными отсрочками7) поглаживать, массировать ( digitulos alicui Sen)d. ubera O — доить8) ( чаще d. domum. d. in matrimonium и d. uxorem Pl, Ter, Cs, C etc.) брать в жёны, жениться (d. alicujus filiam C)d. ex plebe или d. plebejam L — жениться на плебейке9) принимать, приобретать, получать ( purpureum colorem O)d. formam O — приобретать (человеческие) очертанияd. rimam O — дать трещинуpallorem d. O — покрываться бледностьюcicatricem d. O — рубцеваться, заживатьsitum d. Q — ржаветьnomina alicujus d. H — получить чьё-л. имя, т. е. быть названным по кому-л.10) прясть (lanam, stamina O; pensa manu J)11) ( о времени) проводить (aetatem in litteris C; jucundissimis sermonibus nox ducebatur PJ)sine quibus vita non ducitur Sen — то, без чего жизнь невозможнаsomnos d. V — предаваться сну12) приводить (aliquem secum C, Nep); наводить, навевать ( soporem Tib)13) водить за нос, дурачить (aliquem dictis Ter; promissis Prp)14) устраивать, давать ( ludos T)d. alapam alicui ирон. Ph — шлёпнуть кого-л.colaphum alicui d. Q — ударить кого-л. кулаком15) склонять, побуждать ( oratio tua me ducit ad credendum C)d. animam (spiritum) L — томиться, изнывать (ср. 6.)17) (тж. d. rationem C etc.) подсчитывать, насчитывать, вести счёт, считать (nonaginta milia medimnum duximus C)18) принимать в расчёт, учитывать (rationem officii, non commodi d. C; rationem salutis suae C)non duco in hac ratione eos, qui... C — я не включаю сюда тех, которые...d. suam rationem C — заботиться о своей выгоде19) полагатьd. aliquem in hostium numero C — считать кого-л. врагомd. aliquem victorem Nep — считать кого-л. победителемd. aliquem despicatui C — презирать кого-л.d. aliquid in malis C — отнести что-л. к числу золd. aliquid pro nihilo C — ни во что не ставить что-л.nullum beneficium aliquid d. Pl — не считать что-л. благодеяниемd. aliquid parvi (pluris) C — мало (более) ценить, уважать что-л.inter curas et seria d. habendum J — серьёзно задаваться (каким-л.) вопросом20) вменятьd. aliquid honori Sl (laudi Nep) — считать что-л. достойным уважения (славы) -
8 exhaurio
ex-haurio, hausī, haustum, īre1) вычерпывать ( aquam Col); вынимать, брать ( pecuniam ex aerario C); рыть ( humum manibus Cs); опорожнять ( fossam L); уносить ( praedam ex agris C)e. poenas V — отомстить2) отнимать, лишать (alicui amorem, dolorem, partem ex laudibus C)e. sibi spiritum (vitam) C — лишить себя жизни4) исчерпывать, истощать (aerarium C; vires Nep; facultates Nep; amicorum benevolentiam C); разорять, делать нищим ( aliquem C); разграблять (agros, tecta Nep)5) выносить, претерпевать, преодолевать (labores exhausti L; periculum V)8) приводить в исполнение, выполнять ( mandata C) -
9 expleo
ex-pleo, ēvī, ētum, ēre1) наполнять, заполнять (rimas C; fossam aggere Cs)3) насыщать, (на)кормить досыта ( bovem frondibus H)e. sitim C — утолить жажду4) унимать ( expletur lacrimis dolor O); преисполнять ( animum gaudio Ter); исполнять ( spem L)5) насыщать, удовлетворять (aliquem Ter; cupiditatem, avaritiam C; odium L)6)а) пополнять, дополнять ( numerum C)б) укомплектовывать (legiones Sl; exercitum L)7) вознаграждать, исправлять, возмещать ( damna L)9) достигать, составлятьquinque orbes cursu e. V — пробежать пять раз по кругуmollioribus numeris e. sententias C — округлять фразы с помощью более гибких ритмов ( о прозе Исократа)aurum, quod summam talenti expleat L — золото стоимостью в 1 талантe. justam altitudinem muri C — довести стену до надлежащей вышины11) прожить ( vitam beatam C)e. fatales annos Tib — прожить положенное судьбой число летsuprēmum diem e. T — умеретьe. tribus (centurias) L — получить достаточное число голосовe. condemnationem C — большинством голосов высказаться за осуждение13) арх. разгружатьse e. — выгружаться, высаживаться ( navibus Enn — v. l.). — см. тж. expletus -
10 fodio
fōdī, fossum, ere1) копать, рыть (f. in campo, fossam L); вскапывать ( hortum Vr); окапывать ( vites Q); выкапывать, добывать из земли ( argentum L)2) выкалывать (f. lumina O, oculos Pl); прокалывать, пронзать (f. hostem pugione, militem hastā T); пробивать, проламывать ( murum O)3) толкать, подталкивать ( latus alicujus Ter)f. equum calcaribus V — шпорить коня4) бороздить ( aequora remis Sil)5) закапывать, зарывать ( mortuos Mela)6) раздражать, возбуждать ( pectus in iras Sil) -
11 mensuro
mēnsūro, —, ātum, āreизмерять, обмеривать (fossam Veg; sc. caelum Vlg) -
12 obduco
ob-dūco, dūxī, ductum, ere1) приводить, подводить (aliquem alicui Pl; exercĭtum ad oppĭdum Pl)2) прибавлять, добавлять ( postĕrum diem C)3) проводить ( fossam castris Cs)5) покрывать ( palus obducit pascua junco V); обтягивать, pass. обрастать ( trunci obducuntur cortice C)obductus dolor V (luctus O) — затаённое гореo. callum dolori C — притупить больo. tenebras alicui rei C — затемнять что-л.6) закрывать, запирать ( fores SenT); смежать (mors oculos coepit o. Pt)7) засорять ( stomachum CA)8) морщить, хмурить (vultus Sen; frontem H)9) втягивать, вбирать, глотать, пить (venenum C; mulsi pultarium Pt) -
13 objicio
jēcī, jectum, ere [ ob + jacio ]1) бросать вперёд, устремлять (pedĭtes hosti QC; se telis hostium C); выставлять вперёд, держать перед собой, протягивать ( scutum L)2) бросать ( cibum canibus PM); обрекать (captīvos bestiis Sl; aliquem morti C)3) захлопывать (fores L; portam V)4) прокладывать впереди ( fossam L)5) приставлять (manum ad ōs C, QC); подносить ( vinum naribus Pl)6) противопоставлять, ставить или использовать в качестве преграды ( Alpes Germanorum gentibus L)viatori moram o. Ap — заставить путника остановиться7) набрасывать, расстилать (в целях сокрытия) (nubem oculis O; noctem peccatis H; caliginem mentibus Sen)8) подвергать ( se periculis VF)9) выдавать ( praedam hosti QC)10) возражать, выдвигать (в качестве возражения) ( aliquid adversario C)11) причинять, внушать, нагонять ( animo terrorem L); вселять ( alicui spem L)alicui errorem o. C — обманывать (морочить) кого-л.12) давать, доставлять (animo delenimentum L); ниспосылать ( sortem alicui H)13)а) упрекать, укорять, винить (alicui aliquid или de aliquā re, de aliquo, реже aliquid in aliquem C etc.)o. ut probrum alicui, quod... C — вменить кому-л. в позорную вину то, что..б)objecta, orum O — упрёки -
14 percutio
cussī, cussum, ere [ per + quatio ]1) пробивать ( navem rostro L); пронзать, прокалывать (pectus gladio L; latus apri cultro Pt)2) прокапывать, прорывать ( fossam PJ)3) перерезать, вскрывать ( venam Sen)4) бить, ударять, поражать ( aliquem lapĭde C)locum non p. C — не попасть в точку, промахнуться5) стучать (p. valvas triclinii Pt)7) жалить или кусать ( a serpente ac scorpione percuti PM)8) опьянять (se merāco flore Libĕri p. Pl)9) продевать через бердо, т. е. ткать ( lacernae māle percussae J)10) бряцать (p. nervos Q)p. lyram O — играть на лире11) взмахивать ( pennas O); потрясать, колебать ( muros ariĕtum pulsu C)12) ранить ( aliquem sagittā QC); уязвлять, болезненно задевать ( percuti calamitate C); поражать, потрясать (aliquem metu L, dolore VF); (неприятно) резать ( aures alicujus Pt)13) закалывать, убивать, умерщвлять ( aliquem sicā C); казнить, обезглавливать ( aliquem securi C)14) торжественно заключать ( с закланием жертвенного животного) (foedus C, L, bAl)15) обманывать, вводить в заблуждение ( aliquem strategemate C) -
15 perduco
per-dūco, dūxī, ductum, ere1) приводить (aliquem in или ad senatumCs etc.; legiones in Galliam Cs; in hunc locum Pt); отводить ( bovem ad stabula V)2) доводить (aliquem ad furorem C; aliquid ad exĭtum C; aliquem ad honores C; ad ultimam perductus tristitiam Pt)en, quo discordia cives perduxit! V — вот до чего довели граждан раздоры !3) проводить, строить (fossam, murum Cs; viam L)4) продолжать, затягивать ( orationes in noctem L)5) склонять (aliquem ad suam sententiam C; animum ad contemptionem animae Sen); побуждать (aliquem ad mendacium C); привлекать, переманивать, располагать ( aliquem ad se pollicitationibus Cs)6) заманивать, завлекать ( filia perducta per dolum atque insidias C)7) натирать, обмазывать ( corpus aliquā re V)8) втягивать, пить (poculum continue haustu Ap)9) вычёркивать ( nomen Dig) -
16 secundo
-
17 sulco
āvī, ātum, āre [ sulcus ]1) бороздить, взрыхлять ( humum vomĕre O); рыть, вскапывать (fossam Vr; alveum PM); ( о ползающих змеях) бороздить ( arēnam O) или прокладывать ( iter caudā Lcn)2) проплывать ( maria PM)3) морщить, покрывать морщинами, бороздить ( cutem rugis O) -
18 supersterno
super-sterno, strāvī, strātum, ereнастилать ( fossam ponte Amm); нагромождать -
19 transcendo
trānscendo, scendī, scēnsum, ere [ trans + scando ]1) переходить, перебираться (in hostium naves Cs; in Campaniam L); перелезать (через) ( Caucăsum C); переправляться, переплывать (flumen L, T, Ap); совершать переход, переходить ( ad majora VP)2) переступать, перешагивать ( fossam Cs); выходить за пределы, нарушать (fines juris Lcr; prohibĭta T)3) опережать, превосходить ( facta alicujus Sil)aetāte t. aliquem SenT — быть долговечнее кого-л.t. aetatem primae juventae Col — выйти из возраста ранней юности -
20 incidere
1) падать на или в (что), aedes vitiosae in aedes non vitiosas incidentes (1. 13 § 2 D. 39, 2);2) впадать = cadere s. 4. inc. in valetudinem adversam (1. 20 D. 28, 3);inc. in fossam (1. 7 § 8 D. 43, 24), inlaqueos (1. 29 pr. D. 9, 2), in latrones, fures (1. 52 § 4 D. 17, 2. 1. 51 § 4 D. 47, 2).
in vitium (1. 13 § 6 D. 39, 2);
in captionem (1. 1 D. 4, 1), in obligationem (1. 81 § 1 D. 46, 3. 1. 16 § 5. 10 D. 39, 4. 1. 22 § 1. 7. 11 D. 48, 10. 1. 1 § 10. 1. 15 § 2 D. 48, 16. 1. 24. 40 D. 29, 2. 1. 6 § 1. 2. 1. 27 § 1 D. 29, 4. 1. 3 § 25. 28 D. 29, 5. 1. 15 § 23 D. 47, 10. 1. 14 § 2 D. 48, 10);
in legem (1. 8 pr. 1. 12 § 2 D. 4, 2. 1. 32 pr. D. 40, 9. 1. 34 pr. D. 44, 7);
3) подпадать, принадлежать, in definitionem (1. 27 § 3 D. 34, 2);in interdictum (1. 20 § 3 D. 43, 24).
in sententiam SCti (1. 71 § 1 D. 28, 5);
in legem Falcid. (1. 60 § 1 D. 35, 2);
4) сходиться с кем, pupillus, qui non ipse contraxit, sed in tutorem incidit (1. 12 D. 46, 6. 1. 25 § 16 D. 10, 2). 5) случаться, являться, casus, qui quandoque inciderint (1. 10 D. 1, 3. I. 6 § 1 D. 8, 6. 1. 20 D. 24, 1. 1. 7 pr. D. 2. 1. 1. 2 D. 27, 9. 1. 6 § 1 D. 3, 4. 1. 1. 3 C. 3, 8). 6) врезывать, inciditur lapis vel terra (1. 1 § 5 D. 43, 21). Incisio, секущая линия (1. 2 C. 10, 64), тк. ампутация (Jul. ep. nov. c. 10 § 46). 7) раз, перерезать, inc. linum (1. 3 § 23 D. 29, 5. 1. 28 § 1 D. 34, 3. 1. 1 § 10. 11 D. 37, 11);in crimen (1. 152 pr. D. 50, 17).
tabulas, testamentum (1. 20 D. 28, 3. 1. 3. 4 D. 28, 4. 1. 15 § 1. 1. 20 § 1 D 29, 1. 1. 16 § 2 D. 34, 9. 1. 11 § 2 D. 37, 11. 1. 1 § 8 D. 38, 6).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > incidere
- 1
- 2
См. также в других словарях:
EIRAS — mons in Messenia, in quo se Messenii 11. Annis contra Lacedaemonios defendêrunt Nic. Lloydius. Nempe, post proelium ad Magnam Fossam, (V. ibi) Aristomenes reliquias copiarum collegit, et Andaniâ oppidisque mediterraneis relictis, Ες Εἶραν, in… … Hofmann J. Lexicon universale
OFFA — I. OFFA Rex Merciorum, caesô Bernedô. Fossam ingentem ad regni sui partem eo melius defendendam duci curavit: bellô illatô Regibus Cantii, Saxoniae Occident. etc. Ethelbertum Anglorum Orient. Regem, sub praetextu filiam suam ei despondendi, e… … Hofmann J. Lexicon universale
Lichte Querstraße — Die Lichte Querstraße Die Lichte Querstraße ist eine Straße der Lübecker Altstadt. Inhaltsverzeichnis 1 Lage … Deutsch Wikipedia
Schwönekenquerstraße — Die Lage der Schwönekenquerstraße, rot markiert auf einem Stadtplan von 1910 … Deutsch Wikipedia
CAMBRIA sive WALLIA — CAMBRIA, sive WALLIA Britanniae tertia pars est, quae ab Anglia, Sabrinâ, et Deâ fluminibus separatur. Omni aliâ ex parte Oceanô Verginiô sive Hibernicô cingitur. Continet Dimetas, Ordovices et Silures, reste Camdenô. Angli Wales vocant. Haec… … Hofmann J. Lexicon universale
CHARAX — I. CHARAX Armeniae minoris oppid. et Parthiae quoque. Ptol. Item Cretae promontorium Curopalatae, et Susianae urbs ad sinum Arabicum, Ptol. Primum Alexandria, ab Alexandro eius conditore, dein Antiochia ab eius restauratore: et tandem Pasine… … Hofmann J. Lexicon universale
FOSSA — I. FOSSA apud Stat. l. 5. Sylv. 3. v. 93. et seqq. Illic Oebalio non finderet aera disco. Graiorum vis ulla virûm: non arva rigaret Sudor equûm, aut putri sonitum daret ungula fossae: Locus est, ad equorum cursum eftoslus, et comparatus, de quo… … Hofmann J. Lexicon universale
MIDAS — I. MIDAS Gordii bubulci fil. Phrygiae Rex pecuniosissimus, qui cum Bacchum hospitiô suscepisset, iussusque esset petere, quicquid vellet, petiit, ut quicquid attigisset, in aurum verteretur. Quod cum obitnuisset, solô contactu omnia in aurum… … Hofmann J. Lexicon universale
PADUSA — fossa ex Pado Ravennam usque ducta, Plin. l. 3. c. 16. Augustâ fossâ Revennam trahitur, ubi Padusa vocatur, quondam Messanicus appellatus. Unde ita legitur apud Blondum: is est S. Albertilocus, unde per fossam padusae Messanicam 12. milliaria… … Hofmann J. Lexicon universale
POMERIUM — I. POMERIUM oppid. regni Valentiae, Mancanera. II. POMERIUM quasi post murum, ut auctor est Varro, quia Veteres moerum murum dixêre: vel, ut Festus, quasi promurum, i. e. proximum muro, qpud A. Gellium, l. 13. c. 14. ex Augurum libris definitur,… … Hofmann J. Lexicon universale
SUDA — apud medii aevi Scriptores, pro sudatura, vel sudato, a sudando, Salmas. Not. ad Spartiani Pesceunium Nigrum, c. 3. Item pro sudato, quod sudibus scil. conclusum est, fossâ seu vallô potius, vel sudibus, quibus vallum ipsum et castra muniebantur … Hofmann J. Lexicon universale